ساخت روایی قصه در مثنوی

نویسنده

چکیده

نمودار کلّی ساختار روایت در قصه‌های مثنوی تابع پیرنگی ساده و بی‌پیچش است؛ دریافت فراز و فرود و کشش و ایستایی قصه‌ در مثنوی مستلزم توجه به این نکته است که ابیات روایی و روایت‌گریز از هم تشخیص داده شود. گذشته از این، فهم روایت توبرتویی (داستان در داستان) در مثنوی، به رهیافت عمیق‌تری از تشخیص حد و مرز روایت و روایت‌گریزی منتهی می‌شود. در این مقاله ضمن توضیح و ترسیم پیرنگ روایت در مثنوی، دو ویژگی تصنّع و تکرار (چندبارگی) نیز تشریح و تحلیل شده‌است. تصنّع در روایت به این معناست که شخصیت‌ها و کنش‌های داستانی به‌شدت سرسپردة موازین موعظه‌مدار نویسنده یا راوی دانای کل باشند؛ به این ترتیب، تلقی مخاطب از فرایند کلی قصه نیز می‌تواند با نوعی دلزدگی نسبی همراه باشد. همچنین با توجه به ظرفیت بینامتنی مثنوی و توجه آن به کلیشه‌های قصه‌پردازی پیش از خود، ویژگی تکرار در رگه‌های پیدا و پنهان روایت قصه‌های مثنوی محسوس و قابل باور است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Narrative Structure of Tales in Mathnavi of Mowlavi

نویسنده [English]

  • Behrooz Mahdizade Fard
چکیده [English]

The general pattern of narrative structure in Mathnavi’s tales is simple. To understand the falling and rising of the stories and also their stasis and duration, it is enough to distinguish the narrating from denarrating lines. Besides, realization of the frame-stories leads the reader to a deeper understanding of the distinction between narration and denarration. This article, while explaining the narrative pattern in Mathnavi, studies its two features of artificiality and recurrence. Artificiality denotes that the characters and actions strongly depend on the prescriptive conventions of author or omniscient narrator. The research concludes that the tales of Mathnavi show an interest to various intertexts and thus make the existence of recurrence tangible and natural.

کلیدواژه‌ها [English]

  • frame
  • story
  • artificiality
  • recurrence
  • tale
  • Mathnavi