جنبه‏های نمایشی مناظرۀ فطرت بخارایی

نویسندگان

چکیده

فطرت بخارایی از سران جنبش بیداری در آسیای مرکزی است که در بنیادگذاری نثر نوآیینِ فارسیِ تاجیکی نقش مهمی ایفا کرده‌است. وی اثری به نام مناظره تألیف کرده‌است که به لحاظ ساختار گفتگومحور، نخستین گام در نمایشنامه‎نویسی فارسیِ این منطقه به‌شمار می‎رود. نگارندگان، این اثر را با استفاده از الگوی «قابلیت‎های نمایشی گونۀ ادبی مناظرۀ‌ منثور با رویکرد گفتگومحور» تحلیل کرده‎اند. گفتگو به‌عنوان وجه مشترک این دو گونۀ ادبی، پایه و اساس مقایسه قرار گرفته و در پنج ساحتِ «لحن و زبان نمایشی، شخصیت‎پردازی در گفتگو، کنش نمایشی گفتگومحور، کشمکش، زمان و مکان» تحلیل شدهاست. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که ساختار نگارش گفتگوییِ مناظره به ساختار نمایشنامه بسیار نزدیک است و تمام مناظره‏های منثور فارسی با این الگو قابلیت تحلیل دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dramatic Aspects of “The Debate” by Fitrat-e Bukhārā’i

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Khodayar
  • Maryam Elhamian
  • Mohammad Ja’far Yousefian Kenari
چکیده [English]

Fitrat-e Bukhārā’i is among the leaders of The Revival Movement in Central Asia, known as Jadidan (The Modernists), which played a significant role in the formation of Tājiki’s modern prose. His novel, “The Debate Between a Teacher from Bukhārā and a European”, due to its dialogic structure, can be considered as the first step of Persian play-writing in the region,. This article, following the model of “Dramatic capacities of the Dialogic Prose Debate”, has studied “The Debate” in five dimensions of “tone and dramatic language, characterization in dialogue, dialogic dramatic act, conflict, setting”. The results demonstrate that the dialogic structure of the novel is very close to dramatic structure, and all the Persian prose debates can be analyzed by this model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literary Criticism
  • dramatic aspects of debate
  • modern Tājiki literature
  • Fitrat
  • e Bukhārā’i