فعل مجهول در زبان‌ها و گویش‌های ایرانی

نویسندگان

چکیده

فعل مجهول در ادوار تاریخ زبان فارسی شکل‌ها و کاربردهای مختلفی داشته‌است. به‌طور کلی از دیرباز تا امروز در زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، شیوه‌های زیر را می‌توان در ساخت یا مفهوم فعل مجهول مشاهده کرد: الف) ریشه / مادة فعل+ پسوند مجهول‌ساز؛ ب) اسم مفعول (صفت مفعولی) یا مصدر+ فعل کمکی؛ ج) صیغة سوم‌شخص جمع فعل‌های متعدی معلوم بدون عامل.
در زبان فارسی و گویش‌های ایرانی امروز، هریک از شیوه‌های مذکور به‌طور مستقل و گاه در کنار یکدیگر به حیات خود ادامه می‌دهند. در این مقاله با مطالعة زبان‌ها و شماری از گویش‌های ایرانی، به بررسی روش‌های ساخت فعل مجهول در آنها پرداخته‌ایم. ابتدا به چگونگی ساخت این فعل در زبان‌های ایرانی باستان و میانة غربی اشاره شده‌ و سپس براساس منابع موجود، روند تحول، شیوه‌ها و امکانات مختلف ساخت مجهول در گویش‌های ایرانی نو مورد بررسی و کاوش قرار گرفته‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Passive Verb in Iranian Languages and Dialects

نویسندگان [English]

  • Moharram Rezayati Kishekhaleh
  • Majid Jalalevand Alkami
چکیده [English]

Passive verb has taken different forms during the history of Persian Language. The following structures are the essential forms of the passive verb since the early times: root/verb stem + passivizing suffix, past participle/infinitive + auxiliary verb, and third person plural of agentless transitive verbs.
In contemporary Iranian languages and dialects each of the above-mentioned forms continues to live independently, but sometimes all forms accompany one another. This article by focusing on a number of Iranian languages and dialects, studies the ways of making passive verbs, and then, based on the existing sources, examines the evolution process, ways, and possibilities of producing passive structures in modern Iranian dialects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • passive verb
  • Iranian Dialects
  • Persian language
  • passive stem
  • past participle