شیخ احمد جام و افسانة کرامات

نویسندگان

چکیده

شیخ احمد جام ازجمله عارفانی است که پیوند شخصیّت و زندگی وی با کرامات سبب شده است که چهرة حقیقی و اندیشۀ وی در لایه‌هایی از خرافات و هاله‌ای از ابهام باقی بماند. علاوه‌بر این، کرامات منسوب به او موجب نوعی تناقض شخصیتی و اندیشه‌ای در وجودش شده است، چنان‌که فاصلۀ شیخِ جامِ تصویرشده در مقامات ژنده‌پیل تا شیخِ پدیدارشده در آیینة آثار او، همان فاصلۀ افسانه تا حقیقت است. این معمّاها و تناقضات در قلمرو شخصیت و اندیشة شیخ، وی را به یکی از بحثانگیزترین چهره‌های تاریخ عرفان و تصوّف مبدّل کرده است.
در این مقاله ابتدا با ذکر مقدماتی در تعریف کرامات و اثبات آن، به سیر کرامت‌سازی برای مشایخ صوفیه، از جمله شیخ احمد جام، پرداخته‌ایم. سپس با ارائۀ دلایل و شواهدی، ضمن نشان دادن برخی از کرامات شگفت‌آور مقامات ژنده‌پیل و بررسی صحّت و سقم آنها کوشیده‌ایم به شخصیّت و اندیشه‌های اصیل و غیر‌افسانه‌ای شیخ جام بیشتر نزدیک شویم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sheikh Ahmad Jām and the Fiction of His Charismas

نویسندگان [English]

  • Hossein Madani
  • Mohammad Kazem Kahdooyi
  • Mehdi Malek Sabet
چکیده [English]

Sheikh Ahmad Jām is among the mystics whose interlink of life events and charismatic characters have been a source of misunderstanding their true face. This misinterpretation is sometimes very great; for instance, the distance between the two Sheikh Jām’s pictures, one in Maghāmāt-e Zhende Pil, and the other originated from his works, is as great as the distance between myth and reality. The contradictions and paradoxes related to his character and thought have made him one of the most controversial figures in Persian mysticism.
This article, after defining the concept of charisma, briefly deals with Iranian charismatic mystics, and then, referring to some unbelievable charismas of Sheikh Ahmad Jām mentioned in Maghāmāt-e Zhende Pil, brings multiple evidence in order to come as close as possible to the true character of Ahmad Jām.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Jām
  • charisma
  • Maghāmāt
  • e Zhende Pil
  • Sadideddin Ghaznavi
  • mysticism