شالوده‌شکنی و عرفان: امکان یا امتناع (با تکیه بر اندیشۀ دریدا و مولانا)

نویسنده

چکیده

شناخت عمیق از صورت‌بندی‌های یک جریان فکری، با توجه به بسترها و زمینه‌ها و با تکیه بر کلیت آن محقق می‌شود و خوانش‌های گزینشی و منفک از بافت و زمینه، غالباً به تقلیل‌گرایی و برداشت‌های یک‌سویه منتهی می‌گردد. براین اساس، پژوهش حاضر به آسیب‌شناسی یکی از تصورات رایج در گفتمان نقد ادبی ایران می‌پردازد که تبیینِ سازوکارهای شالوده‌شکنی در یک متن عرفانی و قرائت شالوده‌شکنانه از آن را غیرممکن می-داند. این پژوهش با تکیه بر عناصر عرفانی در دستگاه فکری دریدا، چون همسانی‌ها و شباهت‌های اندیشة دریدا با سنت‌های شرقی و عرفان اسلامی، ارتباط اندیشة دریدا با عرفان یهود/ کابالا و تفکر هرمسی، و سکوت دریدا در برابر خوانش‌های الاهیاتی و دینی از متونش، ارتباط شالوده‌شکنی و عرفان را تبیین می‌نماید و همچنین با تکیه بر چگونگی شکل‌گیریِ برداشت مذکور و پاسخگویی به آن، به بازخوانی بار معنایی و جهت‌گیری مفاهیمی چون عدم قطعیت، نسبی‌نگری، مرکزگریزی و حیرت در
شالوده‌شکنی دریدایی و واکاوی و تحلیل آنها در دستگاه فکری مولوی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Deconstruction and Mysticism: Possibility or Impossibility

نویسنده [English]

  • Negin Binazir
چکیده [English]

Any deep reading of literary texts should not only take the whole text into account, but pay attention to socio-cultural context necessary for its production. The present article, primarily examines the outlook which asserts the impossibility of a deconstructive reading of mystical texts; then, through tracing out the mystical elements in Deconstruction which are similar to ideas introduced in Islamic and Jewish mysticism, and also by considering the fact that Derrida himself, took no sides against theocratic and even religious readings of his works, determines the relation between Deconstruction and Mysticism as a macro-narrative

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mehrbān
  • Mitraism
  • Herodule
  • namf
  • noā’een
  • navā’een