نمود دستوری و تصویرگونگی در زبان فارسی

نویسنده

چکیده

استفاده از امکانات تحلیلی یا کلمات نقشی آزاد، یکی از روش‌های بیان مفاهیم دستوری در زبان‌های دنیاست. افعال معین از اجزای مهم دستوری هستند که می‌توانند به صورت کلمات نقشی آزاد در بیان مفهوم دستوری «نمود» استفاده شوند. این افعال همگی از رهگذر دستوری‌شدگی پا به عرصۀ وجود می‌گذارند. دستوری‌شدگی فرآیندی تدریجی است که طی آن واحدهای واژگانی زبان با از دست‌دادن بعضی مؤلفه‌های معنایی خود، خصوصیات دستوری کسب می‌کنند و به صورت کلمات نقشی درمی‌آیند و یا کلمات دستوری، دستوری-تر می‌شوند. هدف این مقاله بررسی تحول فعل واژگانی «رفتن» به افعال معین نمودنمای آغازی و تکمیلی یا فرایند کلی «معین‌شدگی» این فعل است. این بررسی، با پذیرش مفاهیم بنیادی انگارۀ هاینه یعنی «زنجیرۀ دستوری‌شدگی فعل به نشانۀ نمود» و «طرحوارۀ رویداد زنجیری» به انجام رسیده‌است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که مفاهیم پیشنهادی هاینه، در بررسی همه‌جانبۀ معین‌شدگی فعل «رفتن» برای کسب نقش دستوری «نمود» تا حدودی ناکارآمد است و در تکوین عناصر دستوری مذکور، «تصویرگونگی خطی» نقشی اساسی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Grammatical Exponents and Picture-likeness in Persian

نویسنده [English]

  • Shadi Davari
چکیده [English]

Auxiliaries are among the important grammatical elements which may act as exponents, if realized as free functional units. These verbs are created through grammaticalization – a process in which lexical items become grammatical by losing their semantic components. This article focuses on the auxialiarization of the verb “go”, based on some concepts of Brend Heine such as “grammaticalization chain of verbs” and “chain event schema”. The findings show that these concepts are not efficient enough in a comprehensive study of auxiliarization of the verb “go” because in realization of this process, “linear picture-likeness” plays a crucial role.

کلیدواژه‌ها [English]

  • initial exponents
  • complementary exponents
  • linear picture
  • likeness
  • auxiliarization