چند واژه در فرهنگ‌های فارسی

نویسنده

چکیده

یکی از راه‌های تصحیح فرهنگ‌های لغت خطی و یافتن تصحیفات گستردة آنها، مقایسة تطبیقی این فرهنگ‌هاست. برای یافتن سرمنشأ یک واژة جعلی و مصحّف باید منابع بسیار گسترده‌ای در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم تغییرها و تبدیل‌ها و روند تحول و دگردیسی برخی واژه‌ها را از منابع اولیه بیابیم. با نگاهی اجمالی به فرهنگ‌ها آشکار می‌شود که فرهنگ‌نویسان، همواره ضبط واژه‌های مشکوک و نامعروف را تغییر داده‌اند، به‌گونه‌ای که در برخی موارد، یک لغت یا ترکیب خاص در فرهنگ‌ها دچار تغییرات چندباره شده‌است. اگر در این موارد روند حرکت واژه و لغت مشکوک را در انتقال از فرهنگی نظیر قوّاس و لغت فرس اسدی به فرهنگ دیگری همانند برهان قاطع نادیده بگیریم، احتمالاً در تصحیح آن نیز با دشواری مواجه خواهیم شد. در این مقاله چند تصحیف در فرهنگ‌های لغت فارسی نشان داده شده‌است. در یک فقره به دو واژة مصحّف که حاصل تصحیف‌خوانی از یک ترکیب شعری است، پرداخته شده و چند تصحیف دیگر نیز در برخی لغات و ترکیبات بررسی شده-است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Few Words in Persian Dictionaries

نویسنده [English]

  • Majid Mansuri
چکیده [English]

One way to correct the hand-written dictionaries is the comparative analysis of two or some of them. In order to know the original form of a fake or distorted word and follow the changes happened to it, a great number of sources are needed. A general look on dictionaries makes it clear that the lexicographers have always changed the unsure and unfamiliar recorded forms and different dictionaries have had different recordings of the same word. Therefore a historical study of hand-written dictionaries is necessary. This article examines some distorted forms in a series of Persian dictionaries, of which two words are extracted from a poem, and the others are some known Persian words and compounds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • distortion
  • parbarbāroosh
  • parbarnāvash
  • pir
  • e bornāvash
  • ghardel
  • roodegāni