طبقه‌بندی معنایی اصطلاحات فارسی از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی

نویسندگان

چکیده

در این تحقیق به بررسی اصطلاحات در زبان فارسی پرداخته‌ایم. ابتدا براساس دیدگاه نانبرگ، ساگ و واسو، اصطلاحات را به دو دستۀ عبارات ترکیبیِ اصطلاحی (بخش‌‍پذیر) و عبارات اصطلاحی (بخش‌‍‌ناپذیر) تقسیم و سپس براساس دیدگاه زبان‌شناسی شناختی و به‌طور اخص رویکرد کووکسس، آنها را بررسی کرده‌ایم. از منظر شناختی ساز‌وکارهای استعاره، مجاز و دانش متعارف، به‌عنوان انگیزۀ معنایی در تولید و درک اصطلاحات دخیل‌اند. در این پژوهش نیز اصطلاحات از منظر این ساز‌وکارها بررسی شدند و معلوم شد عواملی مانند بخش‌پذیری معنایی، استعاره، مجاز و دانش متعارف در تعیین معنای اصطلاحات دخیل‌اند. بر همین اساس، عباراتِ ترکیبیِ اصطلاحی را به همراه اصطلاحاتی که حاوی استعاره، مجاز و یا دانش متعارف‌اند، از نظر معنایی به‌عنوان اصطلاحات شفاف، و عبارات اصطلاحی را به‌عنوان اصطلاحات تیره تقسیم‌بندی کردیم. تعداد اصطلاحات شفاف بسیار بیشتر از اصطلاحات تیره است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semantic Classification of Persian Idioms: A Cognitive Look

نویسندگان [English]

  • Mohamad Rasekh Mahand
  • Mona Shamseddini
چکیده [English]

This paper studies Persian Idioms. First, based on Nunberg, Sag, and Wasow, the idioms are divided into two groups, namely compositional and non-compositional; then they are studied from cognitive point of view. Metaphor, metonymy, and common knowledge are the main semantic motivations in producing and perceiving idioms. The study concludes that compositional idioms are transparent, while non-compositional idioms are opaque. Furthermore transparent idioms outnumber the opaque ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • idiom
  • Cognitive Linguistics
  • Metaphor
  • metonymy
  • common knowledge