نظریۀ میل محاکاتی رنه ژرار و تبیین آن در چند داستان شاهنامه

نویسنده

چکیده

نظریة میل‌ محاکاتی یکی از نظریه‌های مهم انسان‌شناسی در سدة بیستم میلادی است که بر مبنای مطالعات تاریخی و ادبی، توسط رنه ژرار، اندیشمند معاصر فرانسوی، ارائه‌ گردیده‌است و می‌تواند در بسیاری از شاخه‌های علوم انسانی، به‌ویژه نقد ادبی، کاربرد داشته ‌باشد. بر پایة این نظریه، منشأ اکثر تنازعات و خشونت‌ها در تاریخ، میل‌ محاکاتی و به تبع آن رقابت و تنازع محاکاتی است و جوامع بشری همواره در طول تاریخ برای کاستن از حدّت و شدت تنازعات محاکاتی، پدیده‌ای به نام قربانیِ بلاگردان را وجه‌المصالحة ارباب قدرت قرار‌ داده‌اند. از نظریة میل‌ محاکاتی می‌توان به‌خوبی برای تجزیه و تحلیل و نقد شاهکارهای ادبی و نیز اساطیر و حماسه‌های کهن بهره جست، زیرا به عقیدة رنه ژرار، ویژگی مشترک همة این آثار آن‌ است که نویسندگان آنها در تبیین سازوکار میل ‌محاکاتی ‌توفیق‌ داشته‌اند. نظریة ژرار در بسیاری از داستان‌های شاهنامۀ فردوسی نیز قابل تطبیق است و تجزیه و تحلیل آنها بر این اساس می‌تواند افق‌های جدیدی در نقد ادبی فراروی محققان این عرصه قرار ‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

René Girard’s Theory of Mimetic Desire and its Determination in Some Tales of Shāhnāme

نویسنده [English]

  • Mohammad Taheri
چکیده [English]

Theory of Mimetic Desire is among the important anthropological theories in 20th century introduced by the French scientist, René Girard. According to this theory, which has also been used in the area of literary criticism, the origin of most aggressions and hostilities throughout history has been mimetic desire and mimetic rivalry; therefore the societies have used the “scapegoat mechanism” in order to lessen the rivalries.This theory can be used in analyzing masterpieces of literature as well as the ancient epic and mythology because all of them are in one way or another the manifestation of mimetic desire. As such the application of this theory to Shāhnāme’s tales might broaden our horizon of research about this Book of Ferdowsi.

کلیدواژه‌ها [English]

  • René Girard
  • mimetic desire
  • Ferdowsi’s Shāhnāme
  • Literary Criticism