رابطة نشانه‌شناسی با پدیدارشناسی با نمونه‌ای تحلیلی از گفتمان ادبی هنری

نویسنده

چکیده

پدیدارشناسی هوسرل سعی دارد تا ما را متوجه این نکته سازد که چیزها حضوری مستقل و خارج از انسان ندارند. در چنین نظامی، مفهوم واقعی چیزها تابع دریافتی است که ما در عمل ارتباط از آنها داریم. نظام پدیدارشناختی هوسرل درصدد است تا ما را متوجه «اصل چیزها» کند. و چنین امری با رجعت به آنچه که «جوهر» چیزها نامیده می‌شود به دست می‌آید. بدیهی است که در این حالت، نوع رابطة حسی- ادراکی که ما با چیزها برقرار می‌کنیم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه دریافت ما از آنها بدون پیش‌شرط شناختی صورت می‌گیرد.
با توجه به همین دریافت حسی- ادراکی است که نشانه‌شناسی صورت‌گرا و ساختارگرا جای خود را به نوعی نشانه- معناشناسی وجودگرا و هستی‌مدار می‌دهد که دیگر نشانه را امری مکانیکی و تابع رابطه‌ای متقابل بین دال و مدلول نمی‌داند، بر این اساس، دیگر نشانه‌شناسی متکی به ذات خود نیست، چراکه دیدگاه پدیداری در مطالعات مربوط به نشانه سبب می‌شود تا نشانه، نه آن‌گونه که هست، بلکه آن‌گونه که ما آن را دریافت می‌کنیم، آن‌گونه که می‌تواند باشد و با توجه به موقعیت انسان در بافت پدیداری، معنا یابد، و ما چنین تحولی را مدیون آنچه که گرمس آن را نقصان «وجودی» معنا می‌نامد هستیم. برای جبران این نقصان وجودی است که گفتمان به محل تجربة پدیداری و فوری کنش‌گر از چیزها آن‌گونه که بر او تجلی می‌یابند، تبدیل می‌گردد.
در واقع، هدف اصلی از ارائة این مقاله، تبیین جایگاه پدیدارشناسی در مطالعات مربوط به نشانه و نقش آن در تحول نشانه‌شناسی کلاسیک به نشانه - معناشناسی سیال و حسّی- ادراکی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Dialogue Between Semiology and Phenomenology As a Strategy for Analyzing the Literary and Artistic Discourses

نویسنده [English]

  • َHamid Rezq Shairi
چکیده [English]

According to Husserl's phenomenology, "things" do not have any presence independent of man. In fact the real concept of "things" is a function of our communicating with them. Phenomenology tries to call our attention to the "origin of things", but this is impossible unless we are referred to the "essence" of things. In this process our sensual-perceptual relation to the things is of special importance, because our understanding of things takes form without any cognitive presupposition.
On the basis of the above-mentioned sensual-perceptual understanding, a kind of existential and ontological semio-semantic approach replaces the already dominant semiotics which possesses a formalist and structuralist character. Signs are then no longer the mechanical entities to depend on the interaction of signifier and signified and it will be thus impossible for the semiology to be self-contained, because the "sign" finds its meaning not as it is, but as perceived by man and according to his situation in a phenomenal context. This evolution owes its existence to what Greimas calls "existential deficiency", and it is indeed for the reason of compensating this deficiency that "discourse" turns out to be a context for phenomenal and instantaneous experience of the speaker of "things" as they are manifested to him.
This paper is to determine not only the function of phenomenology in the sign-related studies but also its contribution to the emerging of the sensual-perceptual semio-semantics out of classic semiology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • semiology
  • Phenomenology
  • sensual
  • perceptual understanding
  • Discourse
  • phenomenal experience