دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
بررسی تطبیقی وزن های کمّی و تکیه ای هجایی در فارسی و گیلکی
7
30
FA
امید
طبیب زاده
otabibzadeh@yahoo.com
در این مقاله ابتدا دو نوع وزن عروضی (کمّی) و تکیهای- هجایی در فارسی و گیلکی به صورت تطبیقی بررسی شده، سپس ویژگیهای ترانه در آنها مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این، به این نکته نیز اشاره شده است که گویش گیلکی به خاطر نداشتن گونة معیار و به علت ویژگیهای خاص دستگاه مصوتی آن، اصولاً مناسب وزن عروضی نیست و اشعاری که به وزن عروضی در این گویش سروده شده، اصول شعر عروضی در آنها، معیار یا یکدست نشده است و این همه، سبب شده است تا تمام این اشعار عملاً در قالبهای وزن تکیهای- هجایی، یعنی وزن اصیل و قدیم رایج در تمام گویشهای ایرانی قرار بگیرند.
وزن کمی,شعر عامیانه,شعر گیلکی,وزن تکیه ای,هجایی
https://adab.guilan.ac.ir/article_362.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_362_07dce50228748cc349f3593de59a485b.pdf
دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
تأویل سیاسی و اجتماعی داستان وارة سرگذشت کندوها
119
142
FA
ابراهیم
رنجبر
ranjbar_i@yahoo.com
سرگذشت کندوها نوشتهای است تمثیلی در قالب یک قصة عامیانه که شرایط هیچیک از قالبهای داستان و رمان کوتاه و رمان را ندارد. نویسنده بیش از اینکه در قیدوبند ساخت قالب باشد، درصدد طرح یک آرمانشهر یا لااقل طرح یک زندگی مستقل و آزاد است بر مبنای اصول فرهنگی و شرایط محلی ایران. انگیزة نوشتن این قصه احساس رسالت نویسنده و دغدغههای فکری او از وابسته شدن حکومت و فرهنگ ایرانی به صنعت و تمدن غرب است بهعلاوة شکست نهضت ملی از کمپانیها در صنعت نفت. رسالت او ایجاب میکند که راهی برای حکومت و مردم ایران پیشنهاد کند که استقلال حکومت و امنیت اصالتهای فرهنگی را تضمین کند. بازگشت به فرهنگ را از راه بازگشت به محیط زندگی اجدادی پیشنهاد میکند که ویژگیهای شبه آرمانشهری از آن قابل تصور است. از لابهلای قصه جریانهای فکری محافل روشنفکری عصر و شرایط زندگی آرمانی و روشنفکر متعهد قابل استنباط است.
سرگذشت کندوها,تأویل,تمثیلء آل احمد
https://adab.guilan.ac.ir/article_367.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_367_f822935dc69f81ed2b4d734c55d8b095.pdf
دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
مبانی و رویکردهای واقع نمایی در مثنوی
31
59
FA
نصرالله
امامی
nasemami@yahoo.com
بهروز
مهدیزاده فرد
mahdizade-@yahoo.com
موضوع واقعنمایی قصّه در مثنوی کوششی است در تبیین کارکرد اجتماعی قصّه و کیفیّت کاربست واقعیّات جامعه در دنیای قصّهها. در این نوشتار، ابتدا به تحلیل بازتاب شیوة رفتار و گفتار تودة مردم در قصّههای مثنوی و بررسی میزان اختلاط قصّهپرداز با طبقات مختلف مردم پرداختهایم. سپس نوع پرداخت قصّههایی با موضوع دین و مبانی دینی را مطرح کردهایم؛ بعد از آن، حضور شخصیّتهای گونهنما بهعنوان الگوهای ملموس اشخاص خارج از قصّه و محوری شاخص و جدّی در بازنمایی ساختار واقعیّت زندگی تحلیل شده است. بخش پایانی مقاله نیز به بررسی حضور سه ریخت کلّی ضربالمثل در قصّههای مثنوی بهعنوان نمودی از پیوند قصّـهپرداز با واقعیّت مردم و تأمل در نوع ارتباطات مردم - که بر بستری از ساختـــار فرازبانی ضربالمثل و تمثیل بنا نهاده شده است- میپردازد.
مثنوی,ضرب المثل,فرم بنیادین,حقیقت نمایی,قصه
https://adab.guilan.ac.ir/article_363.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_363_e8858e0bb94fd5cea635eb8eb38ebfb6.pdf
دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
نگاهی به زبان عارفان از چشم اندازهای معرفت شناسی و زبان شناسی
143
166
FA
حمیدرضا
سلیمانیان
hs23648@gmail.com
در حوزة فرهنگ و تمدّن اسلامی، به واسطة تعدّد و تنوع نظامها و مکاتب شناختی، زبانهای گوناگونی مجال ظهور یافته است. به نظر میرسد زبان عرفانی تفاوتی فاحش و ماهوی با زبان سایر حوزههای معرفتی دارد. آگاهی نسبت به این امر کموبیش در آثار گذشتگان وجود داشته است، بهصورتیکه آن را «زبان اهل راز» خواندهاند. اما امروزه توجه به رمز و رازهای این زبان براساس پیشرفتهای معرفت بشری در شاخههای گوناگونی چون فلسفة زبان، زبانشناسی و... امری ضروری و اجتنابناپذیر است.
محور عمدة این نوشتار وابستگی زبان به شرایط تجربی هر زندگی و نوع نگاه به هستی است که رنگوبوی ویژة خود را به زبان میبخشد و زبان عالم و عابد و عارف را از هم جدا میسازد. تجربة جهان با حواس باطنی، گسستن از عقل و قوة نطق و اراده، برخورد عاطفی با هستی و زندگی در زمان حال، شاخصههای زیست عرفانی است که لاجرم نشانهشناسی زبان عرفانی، رابطة لفظ و معنا در زبان عرفانی و معنیشناسی زبان عرفانی را از لونی دیگر میسازد.
زبان عرفانی,زبان شناسی,فلسفة زبان,نشانه شناسی,مولوی
https://adab.guilan.ac.ir/article_368.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_368_c9c59fdcb178872bcb8b7d0a0c044860.pdf
دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
ساقی نامه ها نزدیک ترین نوع ادبی به رباعیات خیام
61
86
FA
سید احمد
پارسا
dr.ahmadparsa@gmail.com
محمد
آزاد مظهر
azad.mazhari@yahoo.com
هدف پژوهش حاضر، بررسی درونمایة ساقینامههای فارسی از منظر انطباقپذیری آنها با مضامین رباعیات خیام است. به همین جهت 119 ساقینامة موجود در تذکرههای میخانه و پیمانه به روش کتابخانهای و با شیوة تحلیل محتوا بررسی شده و از آنجا که استقرای تام مدّ نظر بوده، نمونهگیری اعمال نشده است.
نتیجه بیانگر این مطلب است که اندیشههایی چون اغتنام فرصت، مرگاندیشی، حیرت و شکوه از روزگار از موتیفهای مشترک رباعیات خیام و ساقینامههاست، با این تفاوت که در رباعیات خیام رنگ فلسفی به خود گرفته و به صورت موجز بیان شدهاند اما در ساقینامهها گاه رنگ عرفانی یا عاشقانه یافته و میدان وسیعتری برای جولان داشتهاند. علاوه بر این، پدیدآورندگان این نوع ادبی، اغلب با انتساب نابسامانیهای اجتماعی به روزگار، اعتراض خود را در پوشش می و مستی و اصطلاحات مربوط به آنها، فارغ از هرمحدودیتی اظهار کردهاند.
ساقی نامه,رباعیات خیام,اغتنام فرصت,اوضاع اجتماعی,حیرت
https://adab.guilan.ac.ir/article_364.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_364_836eae5b8de6e7404e2183fa8f26dbd5.pdf
دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
وزن در سجع
167
177
FA
ناهید
طهرانی ثابت
tehranisabet@yahoo.com
در تمدن اسلامی، علوم بلاغی به دنبال بررسی علل اعجاز قرآن کریم حاصل شده است و در زبان فارسی نیز متأثر از منابع عربی و گاه بدون تعمق و درواقع رونویسی از کتابهای قبلی است. همین امر اشکالاتی را در فهم ویژگیهای برخی از فنون بدیعی موجب شده است که سجع ازجملة آنهاست. مطالعة زبانشناختی این حوزه مسائل و نکاتی را مطرح میکند که پاسخ به آنها را میتوان با بررسی تاریخی تعاریف موجود به دست آورد.
در این مقاله ضمن بیان اشکالات مطرح شده و تحلیل و بررسی تعاریف معاصران و تعاریف قدما و علمای بلاغت، و نیز با توجه به پیشینة سجع و صنعت ترصیع و موازنه، کیفیت وزن در سجع بررسی شده است.
موازنه,ترصیع,وزن,سجع,علوم بلاغی
https://adab.guilan.ac.ir/article_369.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_369_2eaebed33f82623995165fd3d6f142b3.pdf
دانشگاه گیلان
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8020
4
11
2010
10
01
بررسی و تحلیل مقدمه ها در شرح نویسی بر متون ادبی
87
119
FA
احمد
رضی
razi@guilan.ac.ir
زینب
رفاهی بخش
z.refahi@yahoo.com
شرحنویسی بر متون ادبی در دورۀ معاصر از ابزارهای مهم ترویج ادب فارسی به شمار میرود و نقش مهمی در فرایند فهم مخاطبان ادبیات دارد. شرحها با برقراری رابطه میان خواننده، متن ادبی و شاعر یا نویسنده، فهم متن را آسان و زمینۀ خوانشهای تازه را از متن فراهم میآورند. مقدمهنویسی در شرحها اهمیت ویژهای دارد، بخش مهمی از اهداف شارحان بهوسیلۀ مقدمهها تأمین میشود و مخاطبان از طریق مقدمهها با محتوا، ساختار شرحها و آثار مشروح آشنا میشوند.
در این مقاله ضمن اشاره به اهمیت و پیشینۀ شرحنویسی، بر ضرورت رعایت اصول مقدمهنویسی در شرحها تأکید شده و با بررسی 150 مقدمه از شرحهای چاپ شده، مهمترین مباحث آنها گزارش، و ویژگیهای مقدمۀ مطلوب در اینگونه آثار معرفی شده است. در پایان به این نتیجه رسیدهایم که مقدمههای مطلوب در شرحهای متون ادبی مقدمههاییاند که متناسب با نوع اثر، سطح دانش مخاطب و اهداف شرح، مطالب مورد نیاز خوانندگان را در حجمی مناسب، به صورت مستدل و مستند، در ساختاری منسجم ارائه کنند.
روش تحقیق,مقدمه نویسی,اثر ادبی,شرح نویسی,گزیده نویسی
https://adab.guilan.ac.ir/article_365.html
https://adab.guilan.ac.ir/article_365_01295233e401a72e7e01f7cbc5edc5de.pdf