2024-03-28T11:46:18Z
https://adab.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=133
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
روایت زمان در رمانِِ از شیطان آموخت و سوزاند
فیروز
فاضلی
فاطمه
تقی نژاد
از شیطان آموخت و سوزاند نوشتة فرخنده آقایی از رمانهای برجسته معاصر فارسی است که موفق به دریافت جایزۀ منتقدان مطبوعات شده است. این اثر، روایتی از زندگی آدمهای شهری است. زندگی و وضعیت زن داستان در دنیای شهر، دغدغۀ اصلی نویسنده را شکل میدهد. استفاده از تکنیک قدیمی، اما جذاب یادداشتهای روزانه، و توجه خاصّ به عنصر زمان در روایت، از ویژگیهای درخور توجه این کتاب است. نویسنده با این تمهید هنری، رمان را به سمت یک بافت درخشان فرمی پیش میبرد و زمانی نزدیک به دو سال از زندگی شخصیت اصلی را روایت میکند و بهخوبی، بیمکانی و بیخانمانی قهرمان داستانش را با این قالب روایی به تصویر میکشد.
برجستهسازی زمان، بهویژه انتخاب کانون روایت مناسب، در باورپذیری زندگی سخت شخصیت اصلی داستان و روحیّات او در ذهن مخاطب نقش تعیینکننده دارد. این مقاله به بررسی و تحلیلِ چگونگی روایت و روابط زمانمند آن در این اثر از نظرگاه ژرار ژنت میپردازد و اهمیت بهکارگیری عنصر زمان و وابستهها و همبستههای آن را به عنوان یکی از بنیانهای روایتهای مدرنیستی بازمینماید.
روایت
ژرار ژنت
زمان
کانونی سازی
فرخنده آقایی
2010
01
01
7
30
https://adab.guilan.ac.ir/article_370_e8d9def71cd927c0bf69e2f482c68a40.pdf
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
نظریة استعارة مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون
زهره
هاشمی
مقالۀ حاضر به بررسی دیدگاه معاصر استعاره در برابر دیدگاه کلاسیک آن میپردازد. برخلاف نظریۀ کلاسیکِ استعاره که استعاره را موضوعی صرفاً ادبی و زبانی میداند، نظریۀ معاصر ادعا میکند نظام ادراکی انسان اساساً سرشتی استعاری دارد و استعاره به شکل ناخودآگاه و غیراختیاری، در زندگی روزمرۀ انسان فراوان به کار میرود. این دیدگاه نخستینبار در سال 1980 توسط جورج لیکاف و مارک جانسون با انتشار کتاب استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم مطرح شد. این تحقیق با ارائۀ گزارشی از «نظریۀ استعارۀ مفهومی»، به معرفی و نقدِ انواع، ماهیت و کارکردهای استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون میپردازد.
استعارة مفهومی
زبان شناسی شناختی
زبان روزمره
جورج لیکاف
مارک جانسون
2010
01
01
119
140
https://adab.guilan.ac.ir/article_377_8e61a1134ea58bc0e159ce1fb81aff17.pdf
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
بررسی کارکرد راوی و شیوة روایتگری در رمان هم نوایی شبانة ارکستر چوب ها
کاووس
حسن لی
طاهره
جوشکی
رمان همنوایی شبانۀ ارکستر چوبها نوشتۀ رضا قاسمی، از آثار برجستۀ معاصر در حوزۀ داستاننویسی است. مهمترین ویژگی این رمان بهکارگیری نوعی خاص از راوی غیرقابل اعتماد است. بیماریهای روانی یدالله، راوی رمان، باعث ایجاد ابهام و مبنای شگردآفرینی روایی رمان است. نوع راوی و شیوۀ روایتگری او نیز تأثیر زیادی بر دیگر عناصر داستان نهاده است. در این مقاله ویژگیهای راوی و تأثیر شیوۀ روایت او بر دیگر عناصر داستان بررسی شده است. همچنین پیوند راوی با عناصر ابهامزای داستان تحلیل قرار شده است تا برخی از ابهامهای رمان تبیین و یا رمزگشایی شود. این بررسی نشان میدهد که درک این رمان و رمانهایی مانند آن، بدون شناخت راوی و شیوۀ روایتگری آن امکانپذیر نیست.
شیوة روایت
زاویة دید
کارکرد راوی
داستان نویسی
رضا قاسمی
2010
01
01
31
52
https://adab.guilan.ac.ir/article_371_9a6ff8f08a3894ec02ee5a94a342ba43.pdf
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
رمزگشایی اسطوره شناختی از ناسوزندگی سیاوش بر بنیاد اسطوره های زردشتی
بهروز
اتونی
هر داستانی از شاهنامه را، آنزمان که پوستۀ تُنُک و نهچندان ستبر و استوارش را از هم فروشکافیم، بیهیچ شک و گمانی به اسطوره خواهیم رسید؛ چراکه نامۀ شگرف شاهنامه، یکسره از اسطورهها وام ستانیده است.
یک اسطورهشناس کارشناس و ویژهدان، هیچگاه در برخورد با متنی پهلوانی، چونان شاهنامه، فریفتۀ رنگرنگی و فریبایی داستانها نمیشود و با ژرفنگری و نازکبینی، به درون داستانها راه میجوید و آنها را میگزارد. این جستار هم، داستان سیاوش را فرومی-شکافد، به ژرفای آن راه میبرد و در آن نهانیها، به اسطورهای زردشتی دست مییازد و دلیل ناسوزندگی آتش و نسوختن سیاوش را اسطورهشناسانه برمیرسد و کندوکاو میکند. برپایۀ این جستار، اردیبهشت نماد مینویِ راستیِ اهورامزداست و آتش، نمود مادی اردیبهشت بر زمین. از دیگرسو، گوهر فرّه از آتش است و سیاوش نیز پادشاهی است فرهمند و از جنس آتش (نماد راستی)؛ و آتش هیچگاه آتش را نمیسوزاند.
رمزگشایی
اسطوره
سیاوش
آتش
فرّه
2010
01
01
53
68
https://adab.guilan.ac.ir/article_372_290ab4d5e500ebba58a56dfb74c83c0d.pdf
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
همبستگی سطوح روایت و فراکارکردهای هلیدی در داستان «حسنک وزیر»
ابوالفضل
حُری
در این مقاله ابتدا به سطوح داستان و متن روایی و ویژگیهای آن دو، سپس به همبستگی و تناظر میان این سطوح و فراکارکردهای هلیدی از دیدگاه زبانشناسیِ نقشگرا پرداخته می-شود. در این راستا، با اشاره به فراکارکردها و ویژگیهای زبانی آنها، امتزاجِ عملکردهای سطوح روایی و فراکارکردها با ذکر پارههایی از داستان حسنک، پی گرفته خواهد شد.
به نظر میآید هریک از فراکارکردهای هلیدی در دو سطح داستان و متن کارایی داشته باشند. کارکرد اندیشگانی در سطح داستان و متن، جهان داستانی نویسنده را رقم میزند. فراکارکرد بینافردی در سطح داستان، نحوة ارائة جهان داستانی را تعیین میکند و در سطح متن، کسی را که این جهان داستانی را نقل میکند (راوی). فراکارکرد متنی در سطح داستان، ناظر به توالی و نظم رخدادهاست و در سطح متن، ناظر به زمانمندی، ساختار اطلاعات متن و انسجام متن روایی. این فراکارکردها توانمندیهایی در تحلیل سطوح داستان و متن روایی برمیگشاید
روایت
سطوح داستان
هلیدی
فراکارکردها
بیهقی
2010
01
01
69
87
https://adab.guilan.ac.ir/article_373_09432919f053209acde9d7d96f285572.pdf
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
دربارة دو تصحیف در تذکره الاولیا
مجید
منصوری
تذکرةالاولیا همانند بسیاری دیگر از تذکرههای عرفانی، تا حدودی ویژگیِ کشکولگونگی دارد؛ از اینرو، حتّی اگر امروز همة نسخههای اقدم و اصحّ این کتاب نیز وجود داشت، باز هم تصحیح آن با دشواریهای زیادی مواجه بود. نویسنده یا نویسندگان این کتاب، غالباً در حُکم مدوّن و گزینشگرِ مقامات و یا کُتُب شرح احوال بودهاند و این احتمال که به دلایل گوناگون، در منابع آنها تصحیفات و تحریفاتی راه یافته باشد، تقریباً قطعی به نظر میرسد. ممکن است نویسنده و یا نویسندگان تذکره نیز تصحیفی را وارد متن کرده باشند؛ این احتمال در باب پیرانی چون خرقانی که به لهجة محلّی خود سخن میگفتهاند و مریدان نیز سخنان آنها را با کمترین تغییر ثبت میکردهاند، بسیار قویتر میشود.
در مقالهای که فراروی خوانندگان است، به تصحیح دو تصحیف در تذکرةالاولیا پرداخته شده و سعی گردیده است صورت اصلی متن برپایة برخی شواهد بازیابی شود.
تذکره الاولیا
تصحیف
ابوالحسن خرقانی
ابوسعید ابوالخیر
تصحیح
2010
01
01
89
103
https://adab.guilan.ac.ir/article_374_b8ab77a0b2482fbf15e748d2cc73f1dc.pdf
ادب پژوهی
1735-8027
1735-8027
1389
4
12
تحلیل سندبادنامه از دیدگاه روان شناسی یونگ
طیبه
جعفری
ناخودآگاه جمعی از برجستهترین اکتشافات یونگ در حیطۀ ناخودآگاهی روان آدمی است که میان تمامی اقوام و ملل و مذاهب، مشترک و دارای محتویاتی یکسان است. از برجستهترین محتویات ناخودآگاه جمعی «فرایندِ فردیتِ روانی» است که به موجب تحقیقات گستردۀ یونگ، از یکسو در خوابها و رؤیاهای شبانه متجلی میشود و در جامۀ نمادهای مختلف، راه فردیت و کمال روانی را به فرد مینمایاند و از سوی دیگر، درونمایۀ سمبلیک بسیاری از اساطیر و افسانهها را به خود اختصاص میدهد.
سندبادنامه از جمله آثاری است که در آن فرایند فردیت روانی، نمودی برجسته یافته است. این اثر، روایتگرِ به فردیت رسیدن شاهزادهای است که به دعا از خداوند خواسته شده است. همچنین حاوی برجستهترین کهنالگوهایی است که نقشی اساسی در روند به فردیت رسیدن شخصیت اصلی داستان ایفا میکنند؛ کهنالگوهایی چون پیر دانا، مادر مثالی، سایه، آنیما و نفس. این داستان عرصۀ جدال نمادین و دیرین نیروهای خیر و شر است که در نهایت با برتری نیروهای خیر، گره داستان گشوده میشود.
سندبادنامه
فرایند فردیت
ناخودآگاه
آنیما
کهن الگو
2010
01
01
103
118
https://adab.guilan.ac.ir/article_375_46ad23ccad2fb6606ff34b257fe31fac.pdf